#NR.3 #JULI2025
6 voorbeelden van societal impact
Laat zien wat je doet!
Veel van wat ontwikkeld wordt, blijft verborgen. Dat is jammer en daarom delen we hier graag zes succesvolle voorbeelden van valorisatie van onderwijs, het proces waarbij de in onderwijs ontwikkelde kennis en vaardigheden worden omgezet in maatschappelijke en economische waarde. Want valorisatie van onderwijs verbetert het onderwijs én de opleider.
Hierboven: Studenten van Amsterdam UMC op Festival op de Ring, 21 juni 2025. In deze speciale editie van het Teddy Bear Hospital liepen Amsterdamse kinderen met een zieke knuffel langs de berendokters, terwijl de ouders een lesje reanimeren kregen.
1. Stop de Bloeding – Red een Leven
Dankzij de cursus Stop de Bloeding – Red een Leven zijn inmiddels duizenden mensen opgeleid om direct in actie te komen bij ernstige ongevallen waar sprake is van levensbedreigend bloedverlies. Massaal bloedverlies eist in Nederland jaarlijks zo’n 1400 levens. Veel sterfgevallen kunnen voorkomen worden als er sneller en adequater gehandeld wordt op de plek van het incident. Stop de Bloeding – Red een Leven leert deelnemers hoe zij in noodsituaties snel en effectief kunnen ingrijpen, bijvoorbeeld door het aanleggen van een tourniquet of het opstoppen van een bloeding. Dankzij deze cursus zijn inmiddels duizenden mensen opgeleid om direct in actie te komen. Daarmee neemt de kans op overleving voor slachtoffers aanzienlijk toe. Dit levensreddende initiatief komt uit de koker van Dr. Leo Geeraedts, traumachirurg bij Amsterdam UMC en voormalig arts van het Mobiel Medisch Team. Samen met Amsterdam UMC Academie en het Netwerk Acute Zorg Noord-Holland en Flevoland bracht hij het Amerikaanse ‘Stop the Bleed’-concept naar Nederland. Meer weten? www.stopdebloedingredeenleven.nl, of bekijk de filmpjes op youtube
2. DUTCH: Onderwijs vernieuwen voor de zorg van morgen
DUTCH – Digital United Training Concepts for Healthcare – biedt een innovatieve en duurzame oplossing voor het groeiend tekort aan goed opgeleide professionals. Binnen dit landelijke programma bundelen ziekenhuizen, opleidingsinstellingen, technologiebedrijven en kennispartners hun krachten om het zorgonderwijs radicaal te vernieuwen. Het doel: slimmer, sneller en schaalbaar opleiden met behulp van digitale en gesimuleerde leeromgevingen. DUTCH richt zich in eerste instantie op drie opleidingen waar de druk hoog is: operatieassistenten, anesthesiemedewerkers en radiodiagnostisch laboranten. Binnen deze trajecten werkt DUTCH toe naar een model waarin studenten tot wel 50% van hun praktijkuren leren via simulatie.
Denk aan fysieke simulaties, digitale trainingsmodules en VR-trainingen. Zo kunnen studenten complexe handelingen oefenen in een veilige setting. Wat DUTCH bijzonder maakt, is de nauwe samenwerking tussen praktijk, wetenschap en technologie. Opleiders en zorgprofessionals leveren input over leerbehoeften, technologiebedrijven ontwikkelen passende oplossingen, en onderzoekers monitoren de leereffecten. De eerste prototypes en modules zijn in ontwikkeling – met draagvlak en betrokkenheid vanuit het hele veld. Meer weten? https://www.dutch.technology/
3. EBPiHC - wetenschappelijk onderbouwde handelingen in de zorg
Waarom voer ik deze zorg uit? Hoe nuttig is deze zorg en hoe kan dit beter? Met een gezonde nieuwsgierigheid naar hun eigen dagelijks handelen, gaan zorgprofessionals zoals verpleegkundigen, apothekers, diëtisten en fysiotherapeuten op zoek naar antwoorden op deze vragen. Soms komen ze er dan achter dat de wetenschappelijke onderbouwing van bepaalde handelingen ontbreekt of ze willen aan de slag met een nieuwe richtlijn. Maar hoe krijg je dat wetenschappelijk onderbouwd? Om jezelf te bekwamen in het doen van onderzoek in de klinische praktijk kom je bijna als vanzelf uit bij de post-initiële master Evidence Based Practice in Health Care (EBPiHC) bij de UvA. Hier leren studenten niet alleen hoe ze op de juiste wijze wetenschappelijk bewijs kunnen gebruiken om de zorg te verbeteren, maar ook hoe ze zelf een onderzoek kunnen opzetten en uitvoeren. Een deel van de alumni blijft na afronding van de studie in de oorspronkelijke beroepspraktijk en vormt daar de brug tussen wetenschap en zorg. Zij combineren hun bestaande klinische vaardigheden met de nieuwverworven wetenschappelijke kennis; ruim 80% blijft betrokken in wetenschappelijk onderzoek. Een ander deel maakt van het wetenschappelijk onderbouwen van de beroepspraktijk een nieuwe carrière, waarbij sommigen zelfs tot hoogleraar worden benoemd. De alumni spelen daarmee een voortrekkersrol als het gaat om kwaliteitsverbetering in de zorg en dragen bij aan een doelmatige gezondheidszorg, zowel in Amsterdam UMC als ver daarbuiten. Dit draagt bij aan een betere zorgervaring voor patiënten.
4. VR-onderwijs: dichter bij de belevingswereld van patiënten
Wat gebeurt er als iemand een psychose heeft? De theorie kun je opzoeken in een boek, maar het ervaren is heel wat anders. Masterstudenten Geneeskunde (UvA) weten dat heel goed, want ze krijgen al een aantal jaar VR psychose onderwijs. In duo’s dragen ze om de beurt een VR-bril om de kenmerken van een psychose te ervaren. Denk aan hallucinaties of gebrek aan concentratie. Terwijl de ene student de virtuele psychose ondergaat, vraagt de andere student wat de ander ziet en hoort. Zo nemen ze de zowel de rol van begeleider als patiënt in. Deze ervaring nemen ze mee in hun coschap en later als arts. Deze VR psychose app is oorspronkelijk ontwikkeld voor politie en brandweer door Labyrinth Psychotica. Later is de app samen met de Faculteit der Geneeskunde UvA doorontwikkeld voor de doelgroep artsen. De ervaring die de faculteit met de implementatie en ontwikkeling van dit onderwijs opdeed, is gebundeld in het VR kenniscentrum van het Teaching & Learning Centre van de faculteit. Want het was meteen duidelijk dat VR-onderwijs ook voor andere onderwerpen en leerdoelen in te zetten is.
Denk aan het oefenen van een reanimatie in een drukke winkelstraat met omstanders. Of als tool binnen anatomieonderwijs in de master om ruimtelijk inzicht te verkrijgen. Het VR kenniscentrum werkt momenteel samen met de afdeling Radiologie van Amsterdam UMC aan het project ‘scanxiety’. Patiënten die een scan krijgen, zijn vaak angstig: ze liggen alleen in een apparaat en er is afstand tot de zorgprofessional. De studenten ervaren met deze VR hoe het is om een scanprocedure te ondergaan; ze krijgen daarbij gedachten van patiënten te horen. Vervolgens reflecteren ze samen met de docent op deze ervaring. En ze beschrijven hoe je als arts je kunt aansluiten bij de zorgen van de patiënt. Naast de studenten Geneeskunde zijn ook studenten van de opleiding Medische Beeldvormende en Radiotherapeutische Technieken bij Hogeschool Inholland en nieuwe medewerkers van de radiologieafdeling doelgroepen van dit onderwijs. Door VR-kennis centraal te bundelen, kunnen afdelingen en instellingen leunen op het onderwijs dat al ontwikkeld is.
5. #zouikwatzeggen
Grapjes maken over patiënten, een medewerker stelselmatig negeren, te dicht bij iemand gaan staan, seksueel getinte opmerkingen maken. Medewerkers en studenten komen op allerlei manieren in aanraking met grensoverschrijdend gedrag. Maar het aantal meldingen van grensoverschrijdend gedrag blijft sterk achter bij de realiteit. Een belangrijke reden hiervoor is dat studenten en medewerkers in de zorg niet weten waar ze moeten melden en of de melding consequenties heeft voor hun opleiding of loopbaan. Dat moet veranderen. Sinds 2021 maakt de app deel uit van de gelijknamige campagne en bevat tips die zijn ontwikkeld door een team van medisch psychologen. Studenten, docenten, begeleiders en medewerkers kunnen de app gebruiken als ze te maken krijgen met grensoverschrijdend gedrag, maar ook als ze in vertrouwen worden genomen of als ze zelf aangesproken worden. Het idee voor een campagne om grensoverschrijdend gedrag terug te dringen is bedacht door Christa Boer, voormalig vicedecaan van de opleiding geneeskunde bij VU Amsterdam. Oorspronkelijk ging het om een PDF met een aantal tips voor wanneer je in aanraking kwam met grensoverschrijdend gedrag. Na deze eerste fase is Frismedia gevraagd om op basis van de campagne een app te maken. De app werd met succes in gebruik genomen binnen de geneeskundeopleiding van de VU. Vervolgens, is de app geïntroduceerd in het Amsterdam UMC. Inmiddels maken onder meer deze ziekenhuizen gebruik van de app: Amsterdam UMC, Erasmus MC, Albert Schweitzer Ziekenhuis, Maastricht UMC+, Bravis Ziekenhuis, Sint Maartenskliniek, Haaglanden MC en het UMCG. Een mooi voorbeeld van een initiatief dat begon in het onderwijs en nu landelijk is uitgerold onder een brede groep van zorgprofessionals. www.zouikwatzeggen.nl
6. Virtuele omgeving hartchirurgie
Het Virtual Reality (VR) centrum voor hartchirurgie van Amsterdam UMC biedt chirurgen, patiënten en andere zorgverleners de mogelijkheid om in een virtuele omgeving operaties te simuleren en te oefenen. Het centrum is gevestigd in Amsterdam UMC, Locatie VUmc, en is bedoeld om de voorbereiding op complexe operaties te verbeteren, angst bij patiënten te verminderen en de vaardigheden van zorgverleners te ontwikkelen. Vanaf 1:38 minuten is te zien hoe coassistenten een operatie kunnen voorbereiden met VR. Het nieuwe virtual reality centrum voor hartchirurgie